مدیریت سیلو و داشتن سیلوی با کیفیت از ارکان داشتن تولید سودآور و پایدار در صنعت دامپروری است. لذا این هفته برآن شدیم مطالبی ارزشمند درباره راهکارهای بهبود کیفیت سیلو در دامداری ها را بیان کنیم.

در این بخش از نظرات کارشناسان ذکر شده در مقاله استفاده شده است

مهندس بهشتی (مشاور تغذیه دامداری های استانهای تهران ، البرز، قزوین و …):

1- برداشت ذرت علوفه ای با ماده خشک مناسب کل گیاه (30 تا 35%) که معمولا تحت کنترل دامدار نمی باشد. بنابراین در ماده خشک پایین برداشت می شودکه منجر به خروج شیرابه (منبع قند قابل تخمیر) یا Seepage می شود. اندازه قطعات ذرت علوفه ای هنگام چاپر کردن مهم است ( باید متناسب با ماده خشک علوفه برداشت شده باشد تا ضمن تخمیر مناسب باعث خروج شیرابه نگردد.)

2- رعایت ارتفاع برداشت جهت جلوگیری از آلودگی به خاک (تخمیر کلستریدیایی) و استفاده از بخش قابل هضم تر گیاه

3- پرکردن سریع سیلو و کوبیدن و فشردن همزمان آن (که معمولا پر کردن سیلو مخصوصا در دامداری های بزرگ با سیلوهای با ظرفیت بیش از 5 هزارتن بعضی وقت هایش از 2 هفته طول میکشد)

4- پوشاندن سریع پس از اتمام کوبیدن نهایی. از همه مهمتر سنگین کردن روی سیلو با لاستیک یا کیسه شن و آجر و….. می باشد که معمولا نادیده گرفته می شود.

5- استفاده از یک افزودنی سیلو (Inoculant) که بهترین اثر را بر روی تخمیر زمانی دارد که در زمان برداشت و جلوی چاپر بر روی علوفه اسپری شود ولی معمولا هنگام سیلو کردن و به طور یکنواخت پاشیده می شود.

6- رعایت ظرفیت سیلو با برداشت در زمان feed out جهت حفظ کیفیت سیلوی برداشت شده.

مهندس ادب (مدیر تولید دامداری تلیسه نمونه):

به طور کلی تجربه به ما ثابت کرده برای داشتن سیلوی خوب باید 3 اصل مهم را در نظر گرفت:

1- کیفیت خوب سیلوی اولیه (دانه دار بودن، زمان مناسب برداشت، ماده خشک مناسب که حداقل کمتر از 20 درصد نباشد و حدود 25 درصد به بالا باشد).

2- سرعت عمل در پر کردن سیلو و پشت سر هم و بدون وقفه بودن فرآیند پر کردن سیلو. این نیازمند برنامه ریزی و در نظر گرفتن ظرفیت سیلو است. مثلا برای یک سیلوی 4000 تنی پر کردن سیلو بیش از یک هفته طول نکشد (هر 1000 تن 2 روز).

3- کوبیدن مناسب و پوشاندن سیلو. یک فرمول کاربردی برای محاسبه وزن مناسب وسیله کوبنده سیلو:

یک چهارم حجم ورودی به سیلو در ساعت = وزن وسیله کوبنده

به عنوان مثال اگر 60 تن در ساعت ورودی سیلوی شما باشد وزن وسیله کوبنده حدود 15 تن خواهد بود.

پوشاندن مناسب سیلو نیز امری غیر قابل انکار است.

مهندس خبازان (کارشناس ارشد دامداری دام اصیل):

همه میدانند که خرید سیلوی مناسب اولیه و پر کردن از اهمیت بالایی در دامداری ها برخوردار است ولی علاوه بر همه این موارد تجربه سال گذشته ما بسیار ایده آل بود. قبل از پر کردن سیلو دیوارها و کف سیلو را شعله زده شد و تمام خلل و فرج به طور کامل با آتش ضد عفونی گردید. سپس فرمالین روی سطوح اسپری شد. این عمل موجب شد تا هیچ کپکی در سیلو بر خلاف سالهای قبل مشاهده نشود و همین امر موجب افزایش و ثبات رکورد شیر گردید.

مهندس غلامی (مشاور دامداری های فشافویه ، اراک و….)

1- دقت در ماده خشک سیلو.

2-شیری بودن دانه ها در هنگام خرید و دانه دار بودن.

3- ضدعفونی کردن جایگاه سیلو (شعله زدن، و استفاده از ضد عفونی کننده ها).

4- استفاده از نایلونهایی در جهت پوشاندن دیواره برای در امان ماندن از رشد کپک ها.

5- در آخرین مرحله کوبیدن اجازه دهیم قسمت های بالایی برای 24 ساعت در معرض هوا قرار بگیرند تا بیشتر خشک شوند.

مهندس جهانی (دامداری شهریار صفاری 900 راس دوشا) :

 در ایران به علت برداشت دو محصول در سال، سیلوی ذرت دارای ماده خشک پایینی ( حدود 22 تا 25 درصد) می باشد. کیفیت سیلو به عوامل ذیل بستگی دارد:

مقدار رطوبت –  خرید سیلو با رطوبت مناسب. چون ذرت علوفه ای به عنوان کشت دوم بعد از جو یا گندم کشت می شود در موقع برداشت میزان ماده خشک پایین می باشد. که با پژمرده کردن قبل از سیلو کردن می توان درصد ماده خشک را افزایش داد. در سیلو  بارطوبت بالا از طریق پس آب، اتلاف مواد مغذی افزایش می یابد. در این حالت به علت وسیع بودن تخمیر مقدار اسیدهای آلی تولید شده بالا است که از لحاظ تغذیه ای مطلوب نیست. همچنین سیلو با ماده خشک بالا با سرعت کمتری نسبت به سیلو با ماده خشک پایین تخمیر می شود. زیرا رطوبت پایین باعث کاهش رشد میکروبی می شود. براساس گزارشات علمی بهترین درصد ماده خشک برای سیلو 35 درصد است.

مدیریت تهیه سیلو– فشرده سازی مناسب، محققان اروپایی چگالی توده فشرده شده سیلو را 800 کیلو گرم بر متر مکعب برای تهیه و نگهداری سیلو توصیه می کنند. فشرده سازی متاثر از عواملی چون، اندازه سیلو، میزان پرکردن سیلو، وزن و تعداد تراکتورهای فشرده سازی و مقدار ماده خشک می باشد. همچنین زمان کافی برای آماده شدن سیلو قبل از تغذیه دام را باید در نظر گرفت. استاندارد های اروپایی سپری شدن 4 تا 6 هفته را توصیه می کنند.

افزودنی های سیلو– برای جلوگیری از فساد در سیلو، افزودن باکتری های تولید کننده اسید لاکتیک به سیلو با کاهش pH از رشد باکتری های نامطلوب جلوگیری می کند. در نتیجه مانع مصرف مواد غذایی سیلو شده و ارزش غذایی سیلو را حفظ می کند. فعالیت باکتری های استفاده شده در افزودنی های سیلو به رطوبت سیلو وابسته است. در سیلو با رطوبت بالا فعالیت باکتری های تولید کننده اسیدلاکتیک باعث کاهش سریع pH شده و رشد باکتری هایمضر را متوقف می کند. اما به علت رطوبت بالا فعالیت باکتری های تولید کننده اسیدلاکتیک ادامه دارد و  باعث مصرف کربوهیدرات های محلول در آب شده که موجب کاهش ارزش غذای سیلو می گردد.

ساختمان سیلو– شیب و زهکشی مناسب ساختمان سیلو برای خروج پس آب

گروه علمی دامدار برتر:

1- ماده اولیه با کیفیت اصلی غیر قابل انکار است که در شرایط کنونی کشور دست یابی به آن ماده خشک و کیفیت عملا غیر ممکن است.

2-پر کردن سریع از مهمترین عوامل است. قطعات 0.9 تا 1.3  سانتی متری به ذخیره سازی بهتر کمک می کند.

3- از آنجایی که قسمت های کناری نسبت به مرکز سیلو کمتر فشرده می شوند و امکان کپک زدگی و فساد بیشتر است می توان در آنجا از پلاستیک برای عایق دیواره ها استفاده کرد. در هنگام فشردن از تراکتورهای بیشتری استفاده کنیم و زمان بیشتری را صرف کوبیدن کنیم. پژوهش های پنسیلوانیا تمرکز ویژه ای روی عملیات فشردن سیلو کرده اند و به عنوان یکی از مهمترین بخش های فرآیند سیلوکردن نام برده اند. همواره به این نکته دقت کنید که اکسیژن تا 7 سانتی متر و در سیلوهای با فشردگی کم تا 15 سانتی متر میتواند نفوذ کند و موجب کاهش کیفیت سیلو و تولید شیر گردد.

4- حتی الامکان از دولایه پلاستیک برای پوشش سیلو  استفاده کنید.

 5- در مواردی که کیفیت و پروتئین سیلو پایین است از اوره به میزان 5 کیلو در تن استفاده کنید.

6- از افزدونی های میکروبی سیلو نیز می توان به عنوان کمک کننده های بهبود سیلو نام برد ولی همه آنها وقتی موثرند که عملیات سیلو کردن درست انجام شده باشد.