در این مقاله لیستی از دلایل احتمای افت تولید در گله ها ارائه شده است.

دکتر احسان محجوبی، 92

موارد بسیار زیادی ممکن است در یک گله پدید بیاید تا شما احساس کنید که میزان تولید شیر هم راستا با پیش بینی های شما نبوده و یا حتی روند نزولی دارد. در این شرایط شما باید در گاو اول به شناسایی علت یا علت های این ناکارآمدی پی برده و در مرحله بعد اقدام به تصحیح آنها نمایید. در زیر ما به نکات و راهنمایی هایی جهت پیدا کردن سریع تر مشکلات احتمالی خواهیم پرداخت که امیدورایم برای شما سودمند واقع شود.

1- جیره متوازن شده را دوباره بررسی کنید و مطمئن شوید که مواد مغذی پیش بینی شده در خوارک مصرفی گاو تامین شده باشد.

2- ببینید یا خوراک مصرفی دچار تغییر کیفی شده است؟ آیا ماده ای خوش خوراکی جیره را تحت تاثیر قرار داده است؟

3- بار دیگر جیره تنظیم شده خود را با راهنمایی ها و استانداردهای تغذیه ای مقایسه نمایید و کمبودهای احتمالی را مرتفع نمایید.

4- جیره کنونی گاوها را با جیره ای که قبلا از آن پاسخ بهتری گرفته اید، مقایسه کنید. توجه کنید که آیا تغییرات صورت گرفته منطقی و بر اساس نیازها و شرایط فعلی بوده است یا خیر؟

5- گروه بندی گاوهای شیرده را دوباره مورد بررسی قرار دهید. دقت کنید که آیا گروه بندی گاوها و نحوه اختصاص خوراک ها منطقی است یا خیر؟

6- ماده خشک مصرفی گاوهای شیرده و میزان الیاف (ADF, NDF) علوفه مصرفی، کربوهیدرات غیر الیافی (NFC)، میزان و بخش های متفاوت پروتئینی جیره (شامل پروتئین محلول، RDP و RUP) را به دقت بررسی کنید.

7- نسبت مواد مصرفی (شامل علوفه به کنسانتره) را به دقت بررسی کنید.

8- باسکول مورد استفاده و یا ترازوها و پیمانه های توزین خوراک (مثلا در برخی دامداری ها یک فرغان یا یک بیل تراکتور معیار توزین است) را مجددا کنترل کنید و از دقت آنها مطمئن شوید.

9- توجه داشته باشید که کل مواد مغذی دریافتی گاوها مهم است و نه میزان درصد مواد مغذی در جیره!! بنابراین اگر بهترین جیره متوازن شده را هم به اندازه کافی در اختیار دام  قرار ندهید ، تولید کاهش پیدا خواهد نمود.

10- ببینید آیا یونجه مصرفی دارای کیفیت مورد انتظار است یا خیر؟ آیا دچار فساد و کپک زدگی شده است؟

11- ببینید که آیا سیلوی مصرفی از کیفیت خوبی برخوردار است یا خیر؟ معمولا علوفه سیلو شده در ابتدا و انتهای ساختمان سیلو دارای کیفیت مطلوبی نیستند. دمای سیلو نباید 1 – 2 درجه سانتی گراد بیش از دمای بیرون باشد.

12- در ادامه ببینید که آیا رطوبت و میزان ماده خشک سیلو تغییر کرده است یا خیر؟ اگر رطوبت کم یا زیاد شده است باید مطابق آن ممقدار سیلوی تغذیه شده را نیز تغییر دهید.

13- در صورتی که خوراک مصرفی گاوهای شیرده کمتر از 5 درصد میزان پیش بینی شده باشد، لازم است جیره آنها مجددا کنترل شود.

14- بررسی کنید که آیا خوراک را در آخور جدا و تفکیک می کنند یا خیر؟ رفتار جدا کردن خوراک در آخور ، رفتاری کاملا واضح و شناخته شده است.

15- امتیاز بدنی گاوهای تازه زا را بررسی کنید. اگر در 30 روز اول به شدت وزن و اسکور از دست می دهند (بیش از 75/0 تا 1 اسکور) نشان دهنده این است که خوراک مصرفی آنها کافی نبوده و احتمالا به بیماری های متابولیکی دچار هستند.

16- در صورتی که گاوهای شیرده لاغر شده اند، تراکم انرژی جیره آنها را افزایش دهید و راهکارهای افزایش مصرف خوراک را در مورد آنها پیاده کنید.

17- وضعیت لنگش گاوها را بررسی کنید. وجود لنگش می تواند نشانه عدم مصرف کافی الیاف موثر و یا مصرف بیش از حد کربوهیدارت سهل الهضم در جیره باشد. همچنین ممکن است برخی گاوها به خاطر تنش های محیطی به مدت زیادی روی پاهای خود بایستند که خود این رفتار لنگش را افزایش می دهد.

18- وضعیت مدفوع را بررسی نمایید. مدفوع باید عاری از وجود الیاف یا غلات هضم نشده باشد. وجود مواد هضم نشده در مدفوع می تواند به علت عدم مصرف الیاف کافی در جیره، اسیدوز شکمبه، و وجود غلات زیاد در شکمبه باشد.

19- اسیدوز (به ویژه از نوع تحت بالینی) می تواند عامل مهمی در کاهش تدریجی شیر باشد. مدفوع گاوهای اسیدوزی براق، شل و دارای حباب های زیاد است. در گله ای که با اسیدوز درگیر است مدفوع، تنوع بسیار زیادی دارد که مطلوب نیست. به طور ایده آل، مدفوع باید یک توده خمیری شکل با قوام باشد که 3 تا 6 حلقه روی آن تشکیل شده باشد. (البته مرحله شیردهی در تنوع مدفوع تاثیر زیادی دارد)

20- خوراک مصرفی را بررسی کنید و مطمئن شوید که حداقل 15 درصد از جیره را الیاف بلند (با طول 3-4 سانتیمتر) تشکیل دهد.

21- وضعیت نشخوار گاوها را ارزیابی کنید. همواره باید حدود نیمی از دام ها که مشغول استراحت هستند در حال نشخوار باشند.

22- نحوه فرآیند غلات مصرفی در کنسانتره را بررسی کنید. دقت کنید که دانه های به طور کامل و به صورت مناسب خرد و شکسته شده باشند. (می توانید به مقاله ای در همین رابطه در سایت دامدار برتر مراجعه نمایید).

23- بررسی کنید که آیا جیره کاملا مخلوط (TMR) ترکیب یکنواختی داشته باشد و توزیع آن در آخور به صورت یکنواخت باشد.

24- اگر از TMR در گله استفاده نمی کنید، ببینید که آیا ترتیب و تعداد توزیع خوراک ها منطقی است یا خیر؟ (ترتیب علوفه و کنسانتره). بهتر است گاوها در هر بار توزیع خوراک بیش از 5/2 ت 3 کیلوگرم کنسانتره دریافت نکنند.

25- بررسی کنید که آیا با کاهش تولید شیر ، ترکیبات شیر نیز دچار کاهش می شوند یا خیر؟

26- مطمئن شوید که گاوها به آب دسترسی کافی داشته باشند. همچنین توجه کنید که آیا کیفیت آب مناسب است یا خیر؟ آیا کپک دارد یا خیر؟

27- وضعیت گاوها در پیک را بررسی کنید. ببینید که آیا گاوها به خوبی پیک می کنند یا خیر؟ پس از پیک وضعیت تداوم شیر آنها به چه صورتی است؟

28- ببینید میانگین روزهای شیردهی گله چگونه است؟اگر غالب گاوها در انتهای دوره شیردهی باشند روند کاهش تولید شیر منطقی و طبیعی خواهد بود.

29- وضعیت آسایش گاوها را در سالن ها و اصطبل ها بررسی کنید. آیا وضعیت مطلوب است؟ آیا تراکم افزایش یافته است؟ آیا بستر وضعیت مناسب دارد یا خیر؟ وجود تنش زا های مختلف به هر شکلی (تنش گرمایی، تنش سرمایی، تراکم بیش از حد، سر و صدا) می تواند موجبات کاهش تولید شیر را در گله فراهم آورد.

30- باتوجه به استانداردهای بهداشتی، کیفیت شیر را ارزیابی کنید. مشکلات و خطاهای احتمالی مربوط به بهداشت جایگاه پرورشی و شیردوشی می تواند موجب بروز ورم پستان و در نتیجه کاهش تولید شیر شود. به طور کلی در شرایط بهداشتی قابل قبول، تعداد سلولهای بدنی شیر باید کمتر از 200 هزار در هر میلی لیتر باشد.

امیداریم این لیست بتواند به شما در حل برخی مشکلاتتان یاری رساند. از مشاوران خبره نیز تقاضا می شود اگر نظر یا پیشنهاد خاصی در جهت پر بارتر کردن این مقاله دارند از ما دریغ نفرمایند.