علوفه و تنش حرارتی
چه رابطه‌ای بین علوفه و تنش حرارتی در تابستان وجود دارد؟ در این تابستان علاوه بر تاسیسات سرمایشی از مواد الیافی قابل هضم‌تر استفاده کنیم.
علوفه و نشاسته در جیره
داده‌های قدیمی حاصل از دانشگاه میسوری نشان می‌دهد که تنش حرارتی pH شکمبه را به زیر 6 کاهش خواهد داد. چیزی مشابه با آن حالتی که وقتی علوفه در جیره از 65 درصد به کمتر از 35 درصد کاهش می‌یابد. تحت چنین شرایطی تخمیر ناکارآمد الیاف و تولید پروتئین میکروبیِ کمتر دور از انتظار نیست، که هر دوی این عوامل می‌تواند تولید شیر و ترکیبات شیر را کاهش دهد.
توصیه مرسومی که در شرایط تنش حرارتی می‌شود این است که علوفه‌ی کمتر و کنسانتره بیشتری در این شرایط به دام داده شود تا حرارت ایجاد شده از هضم الیاف کمتر شود. اما اگر ما جیره‌ای به دام بدهیم که از لحاظ علوفه در حالت «مرزی» قرار داشته باشد و مقدار زیادی نشاسته در جیره وجود داشته باشد، این کار تنها حالت وخیمی که از پیش در مورد pH شکمبه و تخمیر میکروبی وجود داشته را بدتر می‌کند.
NDF
ما همچنین می‌دانیم که مقدار الیاف جیره اثر بسیار بزرگی بر روی پاسخ های جویدن دام دارد. همانطور که الیاف از 20 تا 25% ماده خشک جیره افزایش می‌یابد، گاوها زمان بیشتری را صرف خوردن می‌کنند، وعده‌های غذایی طولانی‌تری دارند، و بیشتر خوراک خود را سوا می‌کنند. شگفت انگیز اینکه بسته به کیفیت علوفه، 10 تا 30 درصد از انرژی خوراک می تواند صرف فعالیت جویدن خوراک شود!!!! برای گاوی که دچار تنش حرارتی است، خورانیدن جیره ای که NDF کمی دارد اما قابلیت هضم بالای NFD دارد بسیار بسیار با اهمیت است، چرا که این امکان را برای گاو فراهم می‌کند تا خوراک خود را در زمان کمتری هضم کند و انرژی کمتری برای هضم آن صرف کند.
جیره با علوفه بالا
در جیره‌هایی که علوفه‌ای با مقدار الیاف زیاد وجود دارد، گاوها ممکن است یک ساعت بیشتر در روز را صرف خوراک خوردن کنند. همان یک ساعت اضافی ایستادن سر آخور، در واقع یک ساعت از سایر فعالیت‌های دام کسر می‌کند (مثل استراحت کردن) و نتیجتاً گاو را مجبور می‌کند تا بیشتر بایستد؛ این عمل موجب می‌شود در دوره‌ای که خطر لنگش از قبل به دلیل تنش حرارتی افزایش یافته است، فشار بیشتری روی سُم‌ها وارد شود.
علوفه دارای NDF با قابلیت هضم بالا به کاهش کلی بار حرارتی تحمیل شده به دام کمک می کند و موجب فراهمی مناسب و نسبت های ایده آل VFA برای سنتز شیر و ترکیبات شیر می گردد. اما اگر علوفه با قابلیت هضم بالا در دسترس نباشد، برخی محققین نیز نشان داده اند که جایگزینی محصولات فرعی دارای NDF با قابلیت هضم بالا به جای علوفه می تواند تولید شیر را در تنش حرارتی بهبود دهد (مثل پوسته سویا، تفاله چغندرقند و منابع الیافی غیر علوفه مشابه). NDF علوفه می‌تواند از 75 به 60 درصد کل NDF جیره در تنش حرارتی کاهش یابد و تخمیر الیاف را نیز انتظار داشته باشیم.
مؤلفه کلیدی جایگزینی موفقیت آمیز منابع الیاف غیر علوفه‌ای با علوفه «حفظ مَت شکمبه‌ای متعادل در شکمبه» است. این مَت شکمبه‌ای به کاهش نرخ عبور منابع الیاف غیر علوفه‌ای کمک خواهد کرد و هضم شکمبه‌ای NDF را به اندازه 40 درصد افزایش خواهد داد که منجر به تولید شیر و ترکیبات شیر بیشتر خواهد شد.
NDF با قابلیت تخمیر بالا
نکته‌ی کلیدی در واقع این است که خوراندن NDF به شدت قابل تخمیر (از علوفه یا منابع الیاف غیر علوفه‌ای) موجب حفظ عملکرد شکمبه می‌گردد، موجب ایجاد پروفایلی از VFA می‌شود که از تولید شیر حمایت می‌کند و از تغییر مسیرهای بیوهیدروژناسیون در شکمبه، که موجب افت چربی شیر می‌شود، جلوگیری می‌کند. ما هنوز در حال یاد گرفتن اثراتی هستیم که تنش حرارتی بر رفتار گاو، خوراک مصرفی، و سلامت دام دارد. این اطلاعات جدید برای ما مفید هستند ولی ما نمی‌توانیم اصول اساسی خنک کردن دام یا دفع حرارت را نادیده بگیریم. اگر گاوها به طور کارآمدی خنک نمی‌شوند، تصحیحات جیره‌ای (نظیر افزایش الیاف قابل هضم) به طور کامل موثر نخواهند بود!!! این تابستان، اطمینان حاصل کنید که کیفیت علوفه و تاسیسات سرمایشی گاو در دامداری شما دست در دست هم و همگام با هم حرکت کنند.
دکتر احسان محجوبی، 17 اسفند 94
