جدا خوراک دادن هم شکلی از هنر است. برای دست یابی به موفقیت، مواد مغذی سریع-تجزیه شونده را با آنهایی که به آرامی تجزیه می­شوند متوازن کنید.

دکتر احسان محجوبی 24 دی 92

درحالی که تغذیه به صورت TMR در اکثر گله ها غالب است، ولی هنوز هم گله هایی وجود دارند که به صورت مجزا گاوهای خود را تغذیه می­کنند. این مقاله سعی بر ارائه راهکارهایی دارد که در گله های فاقد TMR کاربرد دارد. خوراک دادن مجزا یعنی حالتی که در آن علوفه و غلات/کنسانتره به طور جدا تغذیه می شوند.

برای اجتناب از تغییرات برجسته در pH و محیط شکمبه، مقدار غلات یا کنسانتره را به 7/2 تا 2/3 کیلوگرم در هر وعده محدود کنید. کنسانتره های بر پایه جو نسبت به کنسانتره های بر پایه ذرت همراه با فرآورده های فرعی (نظیر تفاله چغندر قند، پوسته سویا و …) اثرات بیشتری بر محیط شکمبه می توانند بگذارند.

جیره را بر حسب سرعت تجزیه مواد متوازن کنید

در واقع جدا خوراک دادن به توازن بین منابع سریع تجزیه شونده پروتئین و منابع کربوهیدرات به شدت قابل تجزیه مثل قند یا منابع غلاتی آسیاب شده اشاره می کند (مثل ذرت آسیاب شده با اندازه 800 میکرون یا ملاس). این منابع به شدت قابل تجزیه با خوراک های پروتئینی و کربوهیدراتی که از لحاظ سرعت تجزیه پایین تر هستند در جیره متوازن می شوند.

میکس شما می تواند پروتئین حاصل از علوفه را با منابع غلاتی بالانس کند. برای مثال، پروتئین حاصل از یونجه تازه یا ذرت سیلو شده میکس خوبی با منابع غلاتی سریعتر نظیر قند و یا نشاسته تشکیل می دهد. سایر منابع پروتئینی در کنسانتره می تواند شامل پروتئین غیر قابل تجزیه حاصل از کنجاله سویا فرآیند شده یا منابع دیگر باشد.

کنسانتره شما همچنین می تواند با کربوهیدرات سهل الهضم (جو یا گندم) و منابع کربوهیدرات محلول مثل تفاله چغندر قند که سرعت تجزیه کمتری دارند، بالانس گردد. تمرکز اصلی باید بر روی اجتناب از pH زیر 6 و نیز برداشت نیتروژن آمونیاکی تولید شده توسط میکروب ها باشد.

ذرت سیلو شده از لحاظ پروتئینی پایین است، و یک منبع کربوهیدرات قابل تخمیر در شکمبه است و اگر به درستی خرد و فرآیند شود می تواند الیاف بسیار مناسبی را نیز فراهم کند. اگر ذرت سیلو شده محدود است یا به عنوان منبع علوفه ای در اختیار نیست، افزودن 4/1 تا 3/2 کیلو از ذرت یا جو آسیاب شده به جیره بر پایه یونجه می تواند یک انتخاب باشد که کربوهیدرات سهل الهضم را برای میکروب ها فراهم می کند.

  خوشخوراکی غلات یک ضرورت است

از آنجایی که غلات جدا از علوفه تغذیه می شوند خوشخوراکی به یک عامل مهم در تضمین مصرف غلات تبدیل می شود. گاوها معمولا خوراک مصرفی شان را وقتی که کنسانتره خاک زیادی دارد یا ذرات ریز زیادی دارد کاهش می دهند. افزودن  1 تا 3 درصد چربی دامی یا روغن می تواند گردو خاک را کاهش دهد. اسپری کردن 3 تا 7 درصد ملاس هم می تواند اندازه ذرات و گردو خاک را کم کند و خوشخوراکی را افزایش دهد. بوی خوراک نیز اهمیت زیادی دراد و از بکار بردن مواد بد بو یا پودر ماهی بی کیفیت پرهیز کنید. این امر به ویژه برای گاوهای «مشکل پسند» بسیار صادق است.

یک برنامه غذایی درست

برخی توصیه های کاربردی در این نوع برنامه در زیر ارائه می شوند:

1- نیم تا یک کیلو علوفه را نیم تا 5/1 ساعت پیش از دادن 7/2 تا 2/3 کیلو کنسانتره در اختیار دام قرار دهید. این عمل کمک می کند تا شبکه توری الیافی شکمبه تشکیل گردد و تولید بزاقی بیکربنات سدیم را نیز تحریک می کند.

2- درصد چربی و پروتئین شیر را در تک تک گاوها برای تعیین اینکه آیا آنها گرفتار اسیدوز هستند یا خیر کنترل کنید. اسکور مدفوع ها، ترکیبات شیر، مصرف جوش شیرین آزاد در آخور، و ناهنجاریهای متابولیکی را به دقت رصد کنید.

3- مقدار پروتئین در کنسانتره را پس از زایش به تدریج زیاد کنید تا تنش در شکمبه جلوگیری کنید. به عنوان یک توصیه روزی نیم تا یک کیلو به ازای هر راس کنسانتره را زیاد کید.

4- از پروتئین سرک استفاده کنید. پروتئین سرک نیازهای اسیدآمینه ای گاوهای تازه زا و پرتولید را تامین خواهد نمود.

5- از متخصص تغذیه خود بخواهید تا چندین جیره برای سطوح مختلف تولید و شکم زایش (تلیسه ها نیازهای رشد هم دارند).