ملاحظات لازم در طراحی بهاربندهای دوره انتقال متفاوت از آن چیزی است که در بهاربندهای معمول گاو شیری در نظر گرفته می شود.
دکتر احسان محجوبی، 10 تیر 94
ملاحظات لازم در طراحی بهاربندهای دوره انتقال متفاوت از آن چیزی است که در بهاربندهای معمول گاو شیری در نظر گرفته می شود.
تحقیقات دانشگاهی و تجربیات فارمی به ما می گوید که یک اصل اساسی طراحی تاسیسات دوره انتقال این است که دام بیش از مقدار کافی به خوراک و فضای استراحت دسترسی داشته باشد (یعنی بیش از حد نیاز). فضای بیشتر سر آخور، فضای بیشتر استراحتگاه دام و معابر عریض تر همه و همه به ایجاد آسایش بهینه و حداقل کردن افت معمول در ماده خشک مصرفی گاوهای پابه زا کمک می کند.
برای کمک به رسیدن به بهترین شرایط، 9 ملاحظه اساسی در طراحی تاسیسات دوره انتقال در اینجا ذکر می گردد.
1- فضای فری استال: ابعاد بسته به جثه و نژاد گاو دارد. به طور کلی، ابعاد فری استال در این بهاربند بزرگتر است چرا که گاوهای اواخر آبستنی بزرگتر هستند، سنگین تر هستند و کمتر حرکت می کنند. سکوی فری استال باید به راحتی از راهرو میانی قابل دسترسی باشد. بستر عمیق شنی می تواند بهترین انتخاب برای این گروه از گاوها باشد.
2- فضای مورد نیاز در بهاربندهای گروهی: ناحیه استراحت مفروش شده با کاه (یا هر نوع بستر دیگر) باید حداقل 9 متر مربع فضا به ازای هر راس فراهم کند که میزان بهینه آن 11 تا 14 مترمربع توصیه شده است. این فضای استراحت در برگیرنده فضای راهروهای دسترسی به آب و خوراک نیست. فضای کافی و فراوانی بستر می تواند آسایش و تمیزی گاو را تضمین نماید.
3- فضای انفرادی مورد نیاز در جایگاه های انفرادی (نه فری استال): جایگاه های انفرادی زایمان باید فضایی در حدود 14 مترمربع به ازای هر راس فراهم کند. سطح استال می تواند بتن، خاک رس یا شن باشد. اگرچه سطوح بتنی راحت تر تمیز می شوند، ولی ممکن است بهترین سطح را برای سم فراهم نکند. حداقل به ضخامت 15 سانتی متر باید کاه روی سطح بستر ریخته شود. تجمع بستر و کود باید از جایگاه حذف شود و بعد از هر زایش با بستر خشک جایگزین شود.
4- فضای آخور: طراحی بهاربند نباید محدودیت های اضافی روی خوراک مصرفی ایجاد نماید. توصیه های کنونی می گویند که در دوره انتقال باید 75 سامتی متر به ازای هر راس فضای آخور وجود داشته باشد و بین سربندها نیز 75 سامتی متر فاصله باشد یا اینکه بین سربندها 60 ساتی متر فاصله باشد اما تراکم در بهاربند در حد 80 تا 85 درصد ظرفیت بهاربند باشد.
سربندها مهار کردن دام به مقاصد مدیریتی را امکان پذیر می سازند ولی ماده خشک مصرفی را کاهش نمی دهند. آخورهای فنس-گونه خوراک مصرفی را کاهش می دهند چرا که گاوهای قلدر فضایی بیش از مقدار موردنیازشان را تحت کنترل خود در می آورند.
5- فضای راه رفتن: عرض راهروها باید طوری باشد تا دسترسی غیر-محدود شونده ای به فضای استراحت را برای دام فراهم کند. فاصله بین ردیف های فری استال باید حداقل 3 متر باشد که حد بهینه آن3/67 متر گزارش شده است. در حالی که ناحیه بین ردیف فری استال و آخور خوارک باید حداقل 4/3 متر باشد.
عرض محل های تقاطع در یک اصطبل فری استال باید حداقل 3/67 متر به علاوه فضای مورد نیاز برای آبخوری باشد. تقاطع ها در هر بهاربند فری استال باید در فواصل 36 تا 48 متر از هم ساخته شود تا دسترسی آسان به آخور و استال ها را ممکن سازد. تقاطع های اضافی هم دسترسی به آخور را بهتر می کند و هم فضایی برای قرار دادن یک آخوری اضافی ایجاد می کند.
6- فضای آبخوری و مکان آن: آبخوری باید طوری باشد که 7/5 سانتی متر فضای خطی به ازای هر راس دام فراهم کند. حداقل باید 2 آبخوری در هر بهاربند قرار داشته باشد. معمولا آبخوری ها در محل تقاطع اصطبل های فری استال قرار می گیرند. در طول تابستان می توان آبخوری های اضافی در راهروهای خارجی بهاربند قرار داد.
در بهاربندهای مفروش با کاه یا غیر فری استال، آبخوری معمولا بین آخور و محل استراحت دام قرار دارد. قرار دادن آبخوری بین 2 بهاربند مجاور این این امکان را فراهم می کند که تعداد بیشتری آبخوری و در محل های متفاوتی در بهاربند آبخوری نصب کنید.
7- گاوهای پابه زا و تازه زا می توانند تا زمان زایمان و اندکی پس از آن در فری استال ها قرار بگیرند. یک نقشه فری استال 2 ردیفه مکانی ایده آل برای رعایت تمام توصیه های مربوط به فضاهای مورد نیاز دام فراهم می کند. در بهاربند پا به زا، آرایش سر-به-دم ردیف های فری استال مشاهده پشت دام را وقتی مدیر فارم در بهاربند گشت می زند، فراهم می کند.
تاسیسات فری استال 3 ردیفه فضای آخور محدودی به ازای هر راس فراهم می کنند که موجب میشود از فضای استراحت موجود در اصطبل استفاده کافی نشود. برای گاوهای پا به زا و تازه زا نباید از چنین طراحی هایی استفاده کرد.
8- طراحی بهاربند مفروش با کاه گروهی: هنگام طراحی چنین بهاربندهایی، ردپایی از فضای مورد نیاز در بهاربندهای فری استال بایستی در طراحی هندسی این اصطبل بکار برده شود. طراحی باید به گونه ای باشد که افزودن بستر، راحت بودن بستر، و جمع آوری آسان کود از بستر را با لودر فراهم سازد.
9- طراحی استال های زایمان انفرادی پوشیده شده با بستر کاهی: طوری باید طراحی شود که جابجایی گاو از گروه پابه زا به این جایگاه را توسط یک نفر میسر سازد. همچنین باید به راحتی و بین 2 زایش تمیز و خشک گردد. این جایگاه باید دارای آبخوری و سربلند جهت مهار گردن دام و نیز تاسیساتی قیف مانند جهت مهار دام برای درمان و شیردوشی باشد. معمولا گاوهای این جایگاه کمتر از 12 ساعت باید در آن اقامت داشته باشند.
