جایگاه یا محل هضم بهینه نشاسته کجاست؟
محل ایده‌آل هضم نشاسته کجاست؟ شکمبه یا روده کوچک؟ دیرزمانی است که مشخص شده که کربوهیدرات های قابل تخمیر در شکمبه هنگامی که با پروتئین قابل تجزیه در شکمبه متوازن باشند موجب تولید پروتئین میکروبی می‌گردند. علاوه بر آن، نشاسته عمدتا در شکمبه به اسید پروپیونیک تخمیر می‌شود که پیش ساز اصلی گلوکز و لاکتوز شیر است. به طور معمول 55 تا 75 درصد از نشاسته جیره در شکمبه تخمیر می‌شود. اما مقادیر زیاد نشاسته تخمیر شده در شکمبه می‌تواند منجر به اسیدوز شود که در نهایت آبسه‌های کبدی و عملکرد ضعیف تولیدی و تولیدمثلی را به دنبال خواهد داشت. به علاوه، انتقال هضم نشاسته از شکمبه به روده از لحاظ انرژتیکی بازده بالاتری دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که به خاطر تولید کمتر متان و حرارت، هضم نشاسته در روده نسبت به تخمیر در شکمبه 42% بازده بیشتری دارد.
اگرچه نشاسته هضم شده در روده کوچک از لحاظ انرژی بازده بالاتری دارد، مرور مطالعاتی که در آن‌ها نشاسته یا گلوکز مستقیما به شیردان یا ابتدای روده کوچک تزریق شده بود در مقایسه با گاوهایی که همان مقدار نشاسته به شکمبه وارد شده بود تفاوتی را در شیر تولیدی نشان نداد. اغلب حتی افزایشی در عرضه گلوکز جذب شده به کبد نیز مشاهده نمی‌شود. این مسئله نشان می‌دهد گلوکز به عنوان منبع انرژی برای سلول‌های روده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نشاسته اضافی
پیشنهاد شده است که عرضه اضافی انرژی حاصل از نشاسته هضم شده در روده به تجمع چربی در بافت‌های احشایی منجر می‌شود به جای آنکه به مصرف تولید شیر برسد. انتقال هضم نشاسته از شکمبه به روده معمولا با کاهش فرآیند فیزیکی غلات (دانه‌های درشت‌تر) اتفاق می‌افتد که منجر به کاهش تخمیر شکمبه‌ای نشاسته می شود. روده کوچک تا حدی می‌تواند کاهش هضم نشاسته در شکمبه را جبران کند. اما، اگر مقدار زیادی نشاسته به روده برسد، بخشی از آن هضم نشده و دفع و تلف می‌گردد که منجر به کاهش قابلیت هضم نشاسته در کل دستگاه گوارش می شود.
مزیت هضم در روده باریک
یکی از مزایای بالقوه انتقال هضم نشاسته به روده کوچک ممکن است افزایش عرضه اسیدهای آمینه قابل متابولیسم باشد که برای تولید شیر یا بافت مورد استفاده قرار می گیرد. اسیدهای آمینه گلوکوژنیک به خاطر عرضه محدود گلوکز به سلول های روده کوچک در نشخوارکنندگان اغلب به عنوان منبع انرژی به وسیله روده کوچک مورد استفاده قرار می گیرند. اگر عرضه گلوکز از نشاسته افزایش یابد، اسیدهای آمینه گلوکوژنیک می توانند ذخیره گردند و در نهایت برای سنتز پروتئین مورد استفاده قرار گیرند (نه برای انرژی). متاسفانه، این امر اتفاق نمی افتد، چون محققان دریافته اند که افزایش عرضه گلوکز یا نشاسته به روده کوچک منجر به افزایش عرضه اسیدآمینه قابل تابولیسم نمی‌شود.
خب پس جایگاه ایده آل هضم نشاسته کجاست؟ بیشتر نشاسته باید برای هضم شکمبه ای فرآیند گردد. انتقال محل نشاسته به روده تولید شیر یا عرضه اسیدهای آمینه قابل متابولیسم را افزایش نمی‌دهد. به علاوه، هضم شکمبه‌ای نشاسته سنتز پروتئین میکروبی را افزایش خواهد داد، عرضه پروپیونات برای تولید لاکتوز شیر را بیشتر خواهد کرد، و افزایش قابلیت هضم نشاسته در دستگاه گوارش را امکان پذیر می سازد.
دکتر احسان محجوبی، 22 دی 94
