یکی از مهمترین بخش‌های یک دامداری صنعتی شیری گروه پرورش تلیسه می‌باشد. اکثر دامداران به اشتباه بر این تصوراند که چون این دسته از گله تولیدی ندارند پس لزومی هم ندارد که توجه مدیریتی و تغذیه‌ای خاصی نیز به آن‌ها مبذول داشت. در صورتی‌که تأخیر در آبستنی در این گروه یکی از هزینه‌های نهفته‌ای است که دامداران آن را به جریمه عدم مدیریت صحیح خود پرداخت می‌کنند. زیر بنای یک گله خوب، بهاربند پرورش تلیسه خوب است.

مهندس سلطانی (دامداری فوده‌ای، اصفهان، 1000 راس دوشا )

به طور کلی در گله ما باروری تلیسه‌ها بسیار خوب و 65 تا 70 درصد است و با چنین مشکلی برخورد نکرده‌ام. ولی به طور کلی ما اقداماتی را برای افزایش و بالا نگه داشتن همین نرخ انجام داده‌ایم. در گروه پای کل (40-50 روز) توجه زیادی به BCS نمی‌کنیم و به طور کل فشاری روی تلیسه وارد نمی‌کنیم. ویتامین‌ها را به ویژه ویتامین E و تا حدی ویتامین A را در جیره افزایش می‌دهیم.

یک تجربه بسیار ارزشمند اینکه در سال‌های پیش با کاهش سن تلقیح (حدودا 13 تا 13 ماه و نیم) ما کاهش باروری، افزایش مرده زایی، حذف زیاد در شکم اول و تولید پایین را مشاهده کردیم و جالب‌تر اینکه با افزایش سن تلقیح به 15 ماه، ما شاهد افزایش باروری، تولید بسیار بالا در شکم یک‌ها، و کاهش حذف در شکم اول بودیم.

مهندس محرمی (دامداری فکا، اصفهان، 2760 راس دوشا )

با توجه به تجربیات بنده، ژنتیک یکی از مهمترین عوامل است. از آنجایی که بیشتر گله‌ها روی تولید شیر کار می‌کنند و رابطه آن با تولید مثل منفی است یکی از عمده‌ترین دلایل ژنتیک می‌تواند باشد. استفاده فشرده از اسپرم سکس شده نیز به طور چشمگیری می‌تواند باروری را کاهش دهد. ما خودمان کاهش 10 درصدی باروری را با استفاده از اسپرم‌های سکس شده تجربه کردیم.

گرما و تنش حرارتی می‌تواند به طور مقطعی یکی از عوامل باشد و با توجه به اینکه تاسیسات و بهاربندهای نگهداری تلیسه‌ها دارای وسایل سرمایشی نیست و عمدتاً تراکم در این گروه‌ها بسیار بالاست کاهش باروری را می‌توان انتظار داشت. بیشتر علوفه بی‌کیفیت و حتی دارای کپک به این گروه از دام‌ها داده می‌شود که اثر منفی آن بر روی تولید مثل شناخته شده است. همچنین مدارکی مبنی بر رابطه بسیار نزدیک بیماری‌هایی نظیر BVD و IBR با تولید مثل تلیسه‌ها وجود دارد.

مهندس جهانی مقدم (دامداری شهریار صفاری 900 راس دوشا )

1- تراکم بالا و عدم دسترسی تلیسه‌ها به صورت یکسان به خوراک که موجب تفاوت رشد در تلیسه‌ها و یک دست نبودن تلیسه‌ها می‌شود.
2- بهداشت نامناسب بستر
3-استفاده از باقیمانده خوراک گاوهای شیری جهت تغذیه تلیسه‌ها (خوراک گاوهای شیری حاوی انرژی بالا بوده که منجر به چاقی تلیسه‌ها می‌شود).
4-استفاده از خوراک کم کیفیت یا پس‌مانده که حاوی مقادیر بالای سموم قارچی بوده و می‌تواند تأثیر منفی بر باروری تلیسه‌ها داشته باشد.

مهندس وحید غلامی (مشاور گله های فشافویه ، اراک و …. )

باتوجه به اینکه تلیسه به عنوان دام غیر مولد در نظر گرفته می‌شود عمدتاً مورد بی‌مهری قرار میگیرد. با افزایش و نوسان قیمت مواد غذایی، محصولات فرعی و ضایعات کارخانه‌ها بدون آنالیز دقیق به مصرف تلیسه می‌رسد که خود موجب عدم یکنواختی و پاسخ تولید مثلی نامناسب می‌گردد. پسمانده‌های گاوهای شیری (که در بیشتر مواقع در تابستان کیفیت نامطلوبی دارند)، سیلو و یونجه بی‌کیفیت که در برخی مواقع حاوی کپک نیز می‌باشند و نیز مواد خوراکی ته انبار که معمولاً همه به مصرف تلیسه‌ها می‌رسد می‌تواند از عوامل کاهش باروری باشند.

بیماری‌های انگلی، فصل سال، خود شخص تلقیح‌گر، پروتوکل‌های همزمانی فحلی از عوامل دیگری هستند که روی باروری تأثیر گذارند. در آب و هوای گرم تلقیح باید زودتر انجام شود که در مواردی به آن توجه نمی‌شود. به طور کلی کم توجهی مهمترین عامل باروری پایین تلیسه‌ها در گله‌هایی است که با این مشکل روبرو هستند.

مهندس شاهین (مشاور تغذیه دامداری‌های استان‌های تهران، البرز و …. )

تلیسه‌ها اگر در حال کاهش وزن باشند به تجربه دیده شده که باروری پایینی دارند و اگر در حال افزایش وزن باشند باروری خوبی خواهند داشت. استرس حرارتی به شدت باروری را کاهش می‌دهد و در گله‌هایی حتی از 70 به 50 درصد کاهش یافته است. از آنجایی که علایم فحلی را زودتر نشان می‌دهند ماموران تلقیح به اشتباه آن‌ها را زود تلقیح می‌کنند ولی به تجربه دیده‌ام که باید دیرتر تلقیح شوند و این باعث افزایش نرخ باروری می‌گردد.

مهندس بهشتی (مشاور تغذیه دامداری‌های استان‌های تهران ، البرز، قزوین و …)

عوامل بسیار زیادی در این امر دخیل هستند ولی به طور کلی می‌توان آن‌ها را به دو دسته عومل تغذیه‌ای و مدیریتی تقسیم کرد و مهترین آنها را برشمرد:
الف) مدیریتی: 1- افزایش تراکم گروه تلیسه‌های آماده تلقیح، 2- استرس تلیسه‌ها در زمان انجام عملیات تلقیح، 3- استفاده از اسپرم سکس، 4- گزارش اشتباه ساعت فحلی به دلیل عدم توجه به فحل‌یابی مناسب و مستمر در تلیسه
ب) تغذیه‌ای: 1- کمبود ویتامین A و بتاکاروتن در زمان کمبود علوفه مرغوب، 2- استفاده از علوفه کپک زده با سطوح بالای مایکوتوکسین‌ها، 3- BCS بالای تلیسه و 4- عدم تعادل انرژی و پروتئین جیره

گروه علمی دامدار برتر:

1- تأمین انرژی و پروتئین به مقدار توصیه شده.
2- داشتن یک گروه تلیسه پای کل که از لحاظ ویتامین‌های A , E بسیار سطح بالایی داشته باشد.
3- رعایت نسبت CP:ME حدود 58-60 برای گروه پای کل.
4- نظارت دقیق قد و وزن و مقایسه با نمودارهای استاندارد با کمک برنامه‌های تحت اکسل که به زودی روی سایت قرار خواهد گرفت.
5- شستن آبخوری‌ها با آهک نیز می‌تواند مؤثر باشد.
6 – عدم استفاده از مواد خوراکی فاسد، کپک زده و پسمانده برای گروه پای کل
7- اخیراً برخی مواد خوراکی ضایعاتی و یا غیر معمول در جیره‌های تلیسه‌ها برای کاهش قیمت خوراک استفاده می‌شود. در اینگونه موارد باید در انتخاب ماده خوراکی دقت زیادی انجام داد زیرا ممکن است این مواد حاوی ترکیباتی باشند که بر روی تولید مثل اثرات منفی داشته باشند. مشاوره با کارشناس تغذیه در هنگام خرید و مصرف این مواد ضروری است.