سیکل شیردهی

چگونه درامد بیشتری از یک گاو کسب کنیم ؟

برای برآمدن از پس هزینه های نگهداری باید بتوانیم گاوی با شیردهی بیشتر داشته باشیم. تنها راه داشتن شیر بیشتر افزایش سلول‌های شیردهی پستان گاو است. هر سلول تنها یه قطره شیر ترشح می‌کند اگر شما قطرات بیشتری می‌خواهید نیاز به سلولهای بیشتری دارید.

تعداد سلول‌های غدد شیری را چه چیزی کنترل می‌کند ؟

تعداد سلولها تحت کنترل هورمونی از جمله انسولین ، پرولاکتین ، سوماتوتروپین ( هورمون رشد ) و بسیاری هورمونهای دیگر می باشد. از آنجایی که هورمون رشد طی 50الی 80 روز در شیر به حداکثر مقدار خود می رسد و از طرف دیگر مقدار انسولین در این زمان پایین است، مشاهده شده است که تولید شیر گوساله ها در این روزها افزایش داشته و سپس شروع به پایین آمدن میکند، این افزایش و کاهش متعاقب شیر را سیکل شیردهی می نامیم که بطور کلی تحت کنترل هورمونی است.
عواملی همچون مدیریت ضعیف ، عدم آسایش گاو ، بیماریها و گرما می تواند سبب کاهش شیردهی شود. تقریبا امکان ندارد در صورت کاهش تولید شیر حیوان مجدد به چرخه شیردهی مطلوب بازگردد .

آنچه سلولهای ترشحی را در بالاترین سطح خود نگه می دارد کنترل سطوح ثابت هورمونهایی مانند پرولاکتین و سطوح بالاتر اکسی توسین است .

اوج شیردهی یا پیک تولید :

می دانیم که پیش از رسیدن به پیک تولید ، تولید شیر باعث افزایش دریافت ماده خشک توسط دام می شود اما پس از این دوره دریافت ماده خشک سبب بالا رفتن تولید شیر می گردد .

همچنین می دانیم که بطور متوسط به ازای هر کیلوگرم شیر در پیک تولید گاو 270 کیلوگرم شیر بیشتری نسبت به دوره شیردهی تولید می کند که این عدد در پنجاه روز اول شیردهی معادل 300 کیلوگرم شیر بیشتر نسبت به دوره شیردهی می باشد .

دوران بعد از اوج شیردهی :

پس از اینکه دوره شیردهی گذشت اثرات هورمون رشد کاهش و اثرات انسولین افزایش می یابد در نتیجه گاو شیر کمتری تولید کرده و شروع به چاق شدن میکند تا برای دوره آبستنی بعدی آماده شود .

آیا با افزایش انرژی جیره گاوهای تازه زا می توان جلوی بالانس منفی انرژی در گاوها را گرفت ؟
بالانس انرژی منفی در گاوها جنبه ی ژنتیکی دارد، زمانی که گاوهای با تولید بالا انتخاب می کنیم در واقع این گاوها بالانس منفی انرژی طولانی تری دارند بنابراین جیره ی با انرژی بالا تاثیری در بالانس منفی انرژی ندارد.
اتفاقی که می افتد این است که جیره با انرژی بالا تولید شیر را افزایش می دهد و انرژی بیشتری به سلولهای شیری می رساند اما تاثیری بر بالانس انرژی منفی ندارد.

دادن مکمل های چربی طی دو هفته اول پس از زایش نه تنها کمکی به بالانس انرژی نمی کند بلکه سبب آسیب بیشتر به کبد نیز می شود، زیرا در این دوره حیوان در حال از دست دادن چربی های بدن خود می باشد.

کبد در حال موبیلیزه کردن چربی ها بوده و اضافه کردن مکمل های چربی موجب فشار و آسیب بیشتر به کبد می شود .
هدف نهایی در گاوهای شکم اول در روز هفتاد پس از شیردهی با 3 وعده دوشش 38 لیتر و در گاوهای چند شکم در روز 50 بعد از شیردهی 48 لیتر می باشد.
در گاوهای چند شکم، بعد از پیک تولید کاهش تولید شیر بصورت میانگین ماهیانه 10 % و در شکم یک ها 8% می باشد .
نکته جالب اینکه طی فاز پس از اوج تولید، سلولهای شیری که از دست میروند بسیار بیشتر از سلولهای جدیدی است که جایگزین می شوند .
درصورتیکه جیره حاوی مواد مغذی بیشتر از نیاز گاو بعد از دوره اوج تولید به گاو بدهیم نه تنها منجر به تولید شیر بیشتر نمی شود بلکه به دلیل اثر انسولین سبب چاق شدن گاو می شود.

آنالیز نمودار شیردهی :

شما باید نمودار گله خود را یک بار در ماه به منظور مشخص کردن پیک واقعی تولید در گاوهای چند شکم زا و نیز شکم اول ها رسم کنید ، از این طریق می توانیم اهدافتان را پایش و مشکلات را پیش از جدی شدن مشخص کنید .
درصورتیکه گاو انرژی کافی از جیره دریافت نکند حیوان دچار کاهش وزن می شود، از سمت دیگر نشاسته بالا در جیره، گاو را مستعد اسیدوز تحت بالینی می کند .

نتیجه گیری :

دامداران و متخصصان تغذیه گاو شیری باید اهمیت ویژه ای برای نمودار شیردهی قائل شوند که بستگی به خوراک و مدیریت مطلوب دارد، ضمنا دامداران باید بکوشند هرچه سریعتر گاو را به پیک تولید برسانند و در نظر داشته باشید منحنی شیردهی تحت کنترل هورمونی اتفاق می افتد .

مهمترین نکته این که به هیچ عنوان با طبیعت دام مبارزه نکنید زیرا همیشه دام پیروز است .
از دیدگاه دکتر پتن مهمترین امر در دامپروری ها، ویتامین M یا در واقع مدیریت می باشد.