نقش بنتونیت در جیره گاوهای شیری:
رطوبت زیاد و شرایط نگهداری نامناسب موجب رشد قارچ بر روی غذای دام شده که حاصل فعالیت این قارچ ها ایجاد سمومی چون سم آفلاتوکسین می باشد. بنتونیت با جذب رطوبت سبب خشک ماندن جیره دام شده و از آلودگی آن به سموم جلوگیری می نماید. ترکیبات جاذب مختلفی به منظور حذف مایکوتوکسین ها و مخصوصا آفلاتوکسین در خوراک و دستگاه گوارش حیوانات اهلی به کار گرفته می شود که ازمهم ترین آنها بنتونیت می باشد.
بنتونیت دارای دو نوع سدیمی و کلسیمی می باشد، که نوع سدیم از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد و در بیشتر موارد برای جیره دام به کار می‌رود. بنتونیت سدیم دارای ظرفیت بافری می‌باشد که نقش مهمی در تغذیه نشخوارکنندگان ایفا می‌کند. بطور کلی بنتونیت دارای اثرات بسیاری در تغذیه دام از قبیل بهبود دهنده شرایط تخمیر در شکمبه، جذب پروتئین محیط، بهبود تولید و بازده غذایی، بهبود متابولیسم نیتروژن در شکمبه و کاهش عوامل بیماری‌زا در روده و جاذب آفلاتوکسین مواد خوراکی می باشد.
این ماده به دلیل داشتن خصوصیت بافری و قدرت تبادل کاتیونی بالا می تواند عوارض ناشی از مصرف زیاد مواد متراکم در جیره گوساله‌های پرواری را به حداقل برساند و شرایط تخمیر در شکمبه و بازده خوراک را بهبود بخشد.
تحقیق حاضر با بررسی اثر بنتونیت سدیم و بی‌کربنات سدیم بر عملکرد پروار و خصوصیات مدفوع گوساله‌های پرواری نشان داد که افزودن چهار درصد بنتونیت سدیم اثر معنی‌داری در بهبود میزان افزایش وزن، میزان خوراک مصرفی، ضریب تبدیل خوراک و نمره مدفوع در مقایسه با گروه شاهد و گروه دریافت کننده بی‌کربنات سدیم داشت.
تحقیق حاضر نشان داد که استفاده از چهار درصد بنتونیت به طور مؤثری غلظت نیتروژن آمونیاکی را خصوصاً در ساعات اولیه پس از انکوباسیون کاهش می دهد و این اثر با بالارفتن میزان تجزیه پذیری پروتئین بیشتر می شود. به این ترتیب استفاده از چهار درصد بنتونیت فرآوری شده برای جلوگیری از مسمومیت آمونیاکی در نشخوارکنندگان توصیه می شود.
نحوه عمل
نحوه عمل آن بدین صورت است که، بنتونیت از طریق مداخله در حرکت پروتوزوآهای مژک دار، فعالیت آنها را کاهش می‌دهد. بنتونیت به دلیل داشتن سطح گسترده و وجود بار الکتریکی در این سطح، نرخ جذب باکتری‌ها را توسط پروتوزوآها کاهش می‌دهد و بنابراین جمعیت باکتریایی و قارچی را در مایع شکمبه افزایش می‌دهد.
همچنین این ماده با جذب اسیدهای آمینه آزاد، آنها را از معرض تخمیر شکمبه‌ای دور نموده و از این طریق موجب می‌شود که بهتر در دسترس دام قرار گیرند. علاوه بر این بنتونیت قادر به محافظت پروتئین جیره، از تاثیر آنزیم‌های تجزیه کننده پروتئین است می باشد. همچنین با اضافه کردن ٣ و۶ درصد بنتونیت به کنسانتره، فعالیت تخمیری شکمبه بهبود میابد.
اثرات بنتونیت در تغذیه گاوهای شیری
1-کنترل مسمومیت های ناشی از سموم قارچی به ویژه آفلاتوکسین ها
2-کاهش انتقال آفلاتوکسین از خوراک به شیر و کاهش غلظت آن در محصولات لبنی
3-کمک به حفظ PH شکمبه در گاوهای شیری و پرواری
4-افزایش درصد چربی شیر
6-جذب عناصر سنگین و جلوگیری از تاثیر نامطلوب آنها
7-افزایش مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه
8-کاهش ضریب تبدیل خوراک در دام های پرواری در نتیجه کاهش سرعت عبور خوراک از دستگاه گوارش و جلوگیری ازاثرات منفی توکسین های قارچی بر هضم و جذب
9-جلوگیری از ایجاد نفخ در دامهای پرواری تغذیه شده با سطوح بالای کنسانتره
10-جلوگیری از مسمومیت آمونیاکی
11-کاهش اسهال در بره ها، گوساله ها و دامهای پر تولید
12- کمک به بهبود ضریب تبدیل از طریق کاهش سرعت عبور مواد ازدستگاه گوارش و افزایش راندمان هضم و جذب مواد مغذی جیره و همچنین از طریق افزایش تولید پروتئین میکروبی
