موننسین چه زمانی و چگونه اثرگذار خواهد بود؟
موننسین جمعیت میکروبی شکمبه را بیشتر به سمت باکتری‌های گرم-منفی سوق می‌دهد. در نتیجه تولید اسیدهای چرب فرار را از استات و بوتیرات به سمت پروپیونات می‌برد. اثر موننسین بر متابولیسم انرژی، از جمله اجسام کتونی خون، NEFA، گلوکز و اوره همیشه یکنواخت نبوده است. اثر موننسین بر روی تولید شیر، و به ویژه چربی شیر نیز یکسان نبوده است.
متاآنالیز چیست؟
امروزه متاآنالیز یک ابزار مفید و سودمند است که می‌تواند برای خلاصه کردن اثرات یک تیمار خاص در بین آزمایشات مختلف استفاده شود. همچنین در بررسی عواملی که توضیح می دهند، چرا پاسخ به یک محصول در جاهای مختلف متفاوت است، به کار گرفته می‌شود. به تازگی، یک متاآنالیز در مورد اثرات موننسین صورت گرفته است که در زیر به نتایج آن خواهیم پرداخت.
اثر موننسین بر فاکتورهای خونی
نتایج حاصل نشان داد که موننسین:
- غلظت BHBA (بتا هیدروکسی بوتیرات)، NEFA (اسیدهای چرب غیر استریفه پلاسما) و استواستات را کم کرده است.
- هیچ اثری بر غلظت کلسیم یا انسولین خون نداشت.
- سرک دادن موننسین و افزودن دوز آن موجب افزایش گلوکز خون شد.
- بیشترین اثرات آن بر روی BHBA و NEFA در دوره انتقال دیده شده است و اثرات آن در دوره شیردهی کمتر بوده است.
- پاسخ گلوکز به آن در پس از زایش بیشتر از پیش از زایش بوده است.
- تولید شیر، تولید پروتئین و بازده تولید شیر را علاوه بر امتیاز وضعیت بدنی (BCS) افزایش داد.
- همچنین ماده خشک مصرفی، درصد و تولید چربی شیر، درصد پروتئین شیر و از دست دادن وزن را کم کرد.
نتایج خالص
نتیجه خالص تمام این داده‌ها در مورد تولید شیر و ماده خشک مصرفی نشان داد که افزایش 700 گرمی در شیر روزانه با دادن موننسین با کاهش 300 گرمی در خوراک مصرفی همراه است. یعنی خوراک کمتر و شیر بیشتر.
نتایج نشان داد که مرحله شیردهی و سرک دادن نیز پاسخ به موننسین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هر چه قدر دیرتر به استفاده از آن در جیره اقدام کنیم (یعنی در روزهای شیردهی بالا) و جیره هم دارای اسیدهای چرب غیر اشباع باشد.
اثر موننسین بر کاهش چربی شیر بیشتر است. به عبارت دیگر در اوایل دوره شیردهی استفاده از آن اثر زیادی بر چربی شیر ندارد.
مشکلات سلامتی کمتر
- خطر جابجایی شیردان، کتوز بالینی، و ورم پیستان بالینی را کاهش داد.
- اثر کاهشی آن بر جابجایی شیردان قبلا هم در پژوهش های کانادایی گزارش شده بود.
این منفعت، به احتمال بسیار زیاد تابعی از بهبود وضعیت انرژی است که در گاوهای اوایل دوره شیردهی تغذیه شده با موننسین رخ می‌دهد.
- اثر کاهندگی آن بر روی کاهش ورم پستان (هر چند که کوچک است) ولی قبلا گزارش نشده است.
- به احتمال بسیار زیاد این اثرات آن، بازتابی از بهبود وضعیت سیستم ایمنی است.
- هیچ اثری از موننسین بر روی وضعیت تولید مثلی مشاهد نشد.
به طور خلاصه این نتایج که از مقالات بسیار زیادی حاصل شده است، از کارایی موننسین حمایت می‌کند و به ما گوشزد می‌کند که در هر مرحله از شیردهی یا خشکی باید چه انتظاراتی از افزودن موننسین داشته باشیم. مثلا در دوره انتقال باید کاهش NEFA را در پروفایل تست گله مشاهده کنیم.
دکتر احسان محجوبی 30 دی 92
