استفاده از نیتروژن اوره‌ای شیر (MUN) در جهت کاهش انتشار نیتروژن از مزارع گاوشیری

تحقیقات اخیر نشان داد که نیتروژن اوره‌ای شیر (MUN) معمولاً برای بررسی بهره‌وری نیتروژن خوراک و همچنین به منظور کمک به کاهش انتشار نیتروژن از سطح مزارع گاوشیری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مدیریت نیتروژن به دو دلیل برای دامداران حائز اهمیت است:

سودآوری و کاهش آلودگی.

همزمان با بهبود بازدهی مصرف نیتروژن (حداکثر استفاده گاوها از پروتئین خوراک برای تولید شیر، نه کود)، سودآوری معمولاً بهبود می‌یابد. به همین ترتیب، خروج نیتروژن در مدفوع و دفع آن به محیط زیست کاهش می‌یابد.

اما گاوها صرفاً 25 تا 35 درصد از نیتروژن پروتئین مصرفی را استفاده می‌کنند، نیتروژن استفاده نشده به صورت نیتروژن اوره‌ای ادرار (UUN) در ادرار و مدفوع دفع می‌شود.

نیتروژن اوره‌ای ادرار UUN به ترکیبات مختلفی از جمله آمونیاک (NH3) و اکسید نیتروژن (N2O) تبدیل می‌شود که قوی‌ترین گاز گلخانه‌ای حاصل از کشاورزی است.

 مرکز تحقیقات علوفه دام ایالات متحده (USDFRC)

محققان در مرکز تحقیقات علوفه دام ایالات متحده (USDFRC) سرنوشت نیتروژن را در مزارع گاوشیری از زوایای مختلفی از جمله پروتئین موجود در علوفه، نیاز غذایی نیتروژن پروتئینی گاوهای شیری، نحوه هضم غذا توسط میکروارگانیسم‌های شکمبه، تغییرات در ترکیبات شیمی کود با جیره‌های مختلف، مدیریت دپوی کود و اندازه‌گیری نیتروژن در محیط بررسی کردند. رابطه قابل توجهی بین نیتروژن پروتئینی جیره، دفع نیتروژن و سرنوشت نیتروژن خروجی به محیط زیست بیان کردند. همچنین USDFRC و سایر مراکز تحقیقات رابطه قابل پیش‌بینی بین ورودی نیتروژن از خوراک و خروج آن به محیط گزارش کردند.

به طوری‌که می‌توان از MUN برای اندازه‌گیری تبدیل نیتروژن خوراک به شیر و همچنین موفقیت فارم در کاهش ورود نیتروژن به محیط استفاده کرد (شکل 1).

سرنوشت پروتئین خام خوراک

همانطور که در شکل 2 مشخص است، پروتئین خام موجود در خوراک از زمان ورود به شکمبه سه مسیر متفاوت طی می‌کند.

مقداری از آن توسط میکروب‌های شکمبه هضم می‌شود و جمعیت میکروبی را افزایش می‌دهد. پس از عبور از شکمبه، هضم و جذب می‌شوند و به منبع عالی از پروتئین مصرفی گاو برای تولید شیر، حفظ بدن و تولیدمثل تبدیل می‌شود.

مقداری از پروتئین خام از شکمبه “عبور” می‌کند و به طور مستقیم توسط گاو برای اهداف مشابه استفاده می‌شود. پروتئین اضافی، پس از هضم و جذب از روده کوچک، به کبد رسیده و به نیتروژن اوره خون (BUN) تبدیل می‌شود. اوره به سرعت در سراسر مایعات بدن، از جمله شیر و ادرار، به تعادل می‌رسد، بنابراین غلظت MUN و نیتروژن اوره ادرار (UUN) منعکس کننده غلظت BUN است. از آنجایی که نمونه‌های شیر راحت‌تر از خون یا ادرار به دست می‌آیند، MUN به استاندارد صنعتی برای اندازه‌گیری کارایی مصرف نیتروژن خوراک تبدیل شد

سطوح MUN کمتر یا مساوی 12 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر = 0.10 درصد وزنی حجمی) منعکس کننده نیتروژن کافی خوراک برای گاو پرتولید می‌باشد.

جدیدترین مطالعات MUN به منظور ارزیابی روابط بین پروتئین خام جیره، خروج اوره در شیر (MUN) و ادرار (UUN)، و دفع نیتروژن در شیر طراحی شده است.

نتایج داده‌ها

داده‌های تحقیقات انجام شده بر گله گاوهای شیری ویسکانسین بررسی شد و نتایج به صورت زیر بود:

1. حدود نیمی از گاوهای شیری ویسکانسین بیش از نیاز پروتئین خام دریافت می‌کنند (جدول 1). عمدتاً این اتفاق در مزارعی که گاوها با جیره یکسان تغذیه می‌شوند یا مزارعی که  کیفیت و مدیریت خوراک متنوع است رخ می‌دهد.
2. رابطه مثبت بسیار معنی‌داری بین نیتروژن جیره، نیتروژن اوره‌ای شیر MUN، نیتروژن اوره‌ای ادرار UUN و انتشار گسترده نیتروژن مشخص شد. این نشان می دهد که استفاده گسترده از MUN به عنوان یک ابزار مدیریت نیتروژن ممکن است نه تنها کارایی مصرف نیتروژن در جیره را افزایش دهد و هزینه‌های تولید شیر را کاهش دهد، بلکه باعث کاهش اثرات منفی انتشار نیتروژن نیز می‌شود.
3. در محدوده 16 تا 10 میلی‌گرم در دسی لیتر، هر 1 میلی‌گرم در دسی‌لیتر کاهش MUN منجر به کاهش دفع روزانه 6/16 گرم UUN به ازای هر راس شد.

در نتیجه منجر به کاهش حدود 7٪ تا 12٪ آمونیاک و اکسید نیتروژن می‌شود.

در نتیجه، لازم است با توجه به بالا بودن قیمت پروتئین جیره، میزان پروتئین خام مصرفی در حد کافی تأمین شود.

تا علاوه بر صرفه جویی در هزینه اضافی (تامین پروتئین، دفع مازاد آن)، از دفع نیتروژن به محیط و آلودگی‌های زیست محیطی پیشگیری شود.

ترجمه : سحر کریمی | دکتری تخصصی تغذیه دام