بودجه زمانی یک گاو شیری
چقدر از بودجه زمانی گاو شیری اطلاع دارید؟ چقدر از وضعیت استراحت دام های خود اطلاع دارید؟ آیا میدانید بر هم خوردن زمان استراحت و سایر فعالیت های آنها نقش بدی در رفتار و تولید شیر آنها دارد؟
بودجه زمانی گاو شیری در 24 ساعت (جدول 1) نمایانگر پاسخ رفتاری گاو شیری به محیط اجتماعی و فیزیکی اطراف اوست. هرگونه تخطی از این معیارهای رفتاری بازتاب انحراف از رفتار طبیعی است و ممکن است به عنوان مبنایی برای تخمین ماده خشک مصرفی، عملکرد، سلامت و زیان های اقتصادی مرتبط با راهکارهای ناکارآمد مدیریتی باشد.
جدول 1- بودجه زمانی 24 ساعته یک گاو شیری |
5 ساعت در روز برای خوردن |
12-14 ساعت در روز برای خوابیدن (استراحت کردن) |
2 تا 3 ساعت در روز برای ایستادن، پرسه زدن، راه رفتن و وقت تلف کردن |
نیم ساعت در روز برای آب نوشیدن |
20/5 تا 21/5 ساعت در روز کل زمان مورد نیاز |
2/5 تا 3/5 ساعت در روز شیردوش = 24 ساعت |
گاوهای شیری در فری استایل هایی با تراکم 100 درصد 3 تا 5 ساعت در روز صرف خوردن می کنند، که 9-14 وعده غذایی در روز مصرف می کنند. به علاوه، 7 تا 10 ساعت در روز نشخوار می کنند، تقریبا 30 دقیقه در روز صرف آب نوشیدن می کنند، 2-3 ساعت در روز خارج از بهاربند هستند به منظور شیردوشی و سایر اعمال مدیریتی و تقریبا به 10 تا 12 ساعت در روز برای خوابیدن نیاز دارند.
3 نکته قابل توجه مدیریتی در مورد بودجه زمانی گاو شیری وجود دارد:
1- تقریبا 70 درصد از وقت روزانه گاو صرف خورن و/یا استراحت کردن می شود، بنابراین نمی توانیم موجب بر هم زدن آن بشویم.
2- در یک شبانه روز فقط 24 ساعت زمان وجود دارد!
3- در نتیجه، گاو به طور میانگین فقط می تواند 2/5 تا 3/5 ساعت در روز خارج از بهاربند و دور از خوراک، آب و استال باشد. اگر گاو را مجبور کنیم که بیش از این مقدار خارج از بهاربند بماند، پس او باید از کارهای دیگر و رفتارهای دیگر خود دست بکشد- عمدتا خوراک خوردن و/یا خوابیدن. هر دامداری باید بداند که گاوهای او چند ساعت در روز خارج از فری استال هستند.
اخیرا مشخص شده است که زمان سپری شده در بیرون از بهاربند در طول شیردوشی و نیز لنگش در تحت تاثیر قرار دادن بودجه زمانی روزانه گاو با هم اثر متقابل دارند. برای مثال، گاوهای با اسکور لنگش 3 (در مقیاس 1 تا 3) در استال های دارای تشک لاستیکی ممکن است تنها تقریبا 0/5 تا 1/5 ساعت در روز بیرون باشند و هنوز هم بتوانند نیازهای خود به 11-12 ساعت استراحت در روز را مرتفع کنند (بر اساس جدول 1). در مقابل، گاوهای سالم ( با اسکور لنگش 1) می توانند 2 تا بیش از 4 ساعت در روز خارج از بهاربند باشند و نیازهای استراحتی خود را نیز مرتفع کنند. در برخی موارد، تامین نیازها و بودجه های زمانی استراحت در گاوهای لنگ غیر ممکن می گردد. برای مثال، اگر تنها نیم ساعت در روز خارج از بهاربند باشند حقیقتا زمانی برای شیردوشی باقی نمی ماند (حتی با دوبار شیردوشی در روز).
روش های متداول برهم زدن بودجه زمانی گاو شیری
روش های متداول برهم زدن بودجه زمانی گاو شیری در دامداری ها به شرح زیر است:
- بیش از حد ماندن در خارج از بهاربند (مثلا به منظور شیردوشی)
- مخلوط کردن گاوهای شکم یک و شکم های بالاتر
- تراکم بیش از حد که منجر به رقابت اضافی گردد
- بیش از یک ساعت در روز در سربندهای سرآخور مقید شدن (مثلا در گاوهای تازه زا)
- اقامت کوتاه مدت در بهاربند در طول دوره انتقال – یعنی آشفتگی اجتماعی
- تحرک ناکافی
- استال های غیر راحت با آسایش ناکافی
- فراهمی ناکافی خوراک
و این فهرست می تواند ادامه پیدا کند!
درک بودجه زمانی گاو شیری به عنوان یک مفهوم کار ساده ای است. اما، اغلب دامداران سوال می کنند که آیا بیرون ماندن از بهاربند یا محل استراحت واقعا آن قدر برای گاو اهمیت دارد به گونه ای که بتوان آن را اندازه گیری کرد؟
در یک مطالعه فارمی موردی، اثر 3 در مقابل 6 ساعت در روز بیرون ماندن از بهاربند در گاوها بررسی شد. اندازه بهاربند در مقایسه با اندازه شیردوشی طوری تغییر یافت تا بتوان زمان بیرون ماندن دام برای شیردوشی را دستکاری کرد. مخلوطی از گاوهای شکم یک و چند شکم (به نسبت 30 به 70) و با تراکم 100 به مدت 2 هفته زیر نظر گرفته شدند. مطالعه نشان می دهد که گاوهایی که 3 ساعت در روز بیرون بودند در مقایسه با آنهایی که 6 ساعت در روز بیرون بودند، 2 ساعت در روز بیشتر استراحت کردند و 2/3 کیلوگرم شیر بیشتری در روز تولید کردند. به طور شگفت انگیزی گاوهای شکم یک، 4 ساعت در روز بیشتر استراحت کردند و 3/6 کیلوگرم شیر بیشتری تولید کردند. بنابراین به نظر می رسد که اثرات کوتاه مدتی از بودجه های زمانی بر شیر تولیدی وجود دارد که با تغییر در زمان استراحت مرتبط است.
ناتوانی در تامین نیازهای زمانی گاو ممکن است اثرات بلند مدتی نیز بر سلامت دام داشته باشد، نظیر لنگش. در حقیقت، پیامدهای بلند مدت اقتصادی بودجه های زمانی آسیب دیده ممکن است خیلی بیشتر از تغییرات کوتاه مدت در شیر تولیدی باشد. به عنوان مثال برخی نشان دادند که شیوع لنگش در 53 بهاربند پرتولید در 50 گله گاو شیری به شدت با زمان بیرون ماندن از بهاربند مرتبط بوده است.
حداقل کردن زمان بیرون ماندن از بهاربند، عامل کلیدی در بهینه کردن بودجه زمانی گاو شیری است. فراهم کردن نیازهای زمانی برای استراحت ممکن است منجر به تولید شیر بیشتر و وقوع کمتر لنگش گردد.