چه سرعت رشدی برای تلیسه لازم است؟
رشد تلیسه از این نظر برای ما مهم است که زیربنای گله آینده به آن وابسته است و بین 15 تا 20 درصد هزینه های دامداری مربوط به پرورش تلیسه است. عمده رشد بافت پستان در این دوره رخ می دهد.
در 2 دهه اخیر مطالعات زیادی با نتایج تا حدی ضد و نقیض در مورد تلیسه انجام شده است. مهمترین مرحله رشد آلومتریک بافت پستان (یعنی رشد بافت پستان در سرعتی بیش از رشد سایر بافت های بدن) بین 3 تا 10 ماهگی رخ می دهد. تغذیه انرژی اضافی در این دوره که با افزایش وزن بیشتر همراه است. نظرات متفاوتی در مورد اثر انرژی مصرفی اضافی بر کاهش سلولهای ترشحی شیر و کاهش عملکرد در آینده مطرح است و هنوز هم جواب روشنی برای آن یافت نشده است. شیر تولیدی در آینده به 3 عامل مهم بستگی دارد: 1) توانایی غده پستان در تولید شیر، 2) توانایی گاو در فراهم کردن مواد مغذی برای پستان، 3) و توانایی دامدار در مدیریت و مراقبت از دام.
افزایش وزن روزانه تا حد زیادی به وسیله هدف گذاری در زمان ایده آل زایش و وزن و زمان از شیرگیری مشخص میگردد که از 21 تا 24 ماه متفاوت است. به عنوان مثال اگر وزن از شیرگیری در 2 ماهگی 80 کیلو گرم و زمان ایده آل زایش 22 ماهگی باشد درنتیجه تلیسه از 2 تا 13 ماهگی باید حدودا 860 گرم در روز افزایش وزن داشته باشد.
تمام پژوهشهای انجام شده بر این توافق هستند که رشد بین 800 تا 900 گرم در روز مقدار بهینه سرعت رشد بین 3 تا 10 ماهگی بدون هیچ اثر منفی بر بافت پستانی میباشد. این روزها تغذیه محدود تلیسه باب شده است. در همین شرایط مشاهده می شود که برخی تلیسه ها سرعت رشدی بالغ بر 900 گرم درروز دارند. آیا رشد پستان در این شرایط به مخاطره می افتد؟
پاسخ= خیر
مطالعات نشان میدهد که این تلیسه ها از قابلیت بالایی برای رشد برخوردارند و این سرعت رشد به هیچ وجه به آنها آسیب نمی رساند.
توجه به پرورش تلیسه اهمیت بسیاری دارد. اگر امکانات رسیدگی و کنترل اطلاعات تمام تلیسه ها را ندارید، حداقل 10 درصد از تلیسه های خود را به طور ماهیانه از لحاظ قد و وزن کنترل کنید!!
هر چند ممکن است از آن مطلع باشید ولی در زیر استانداردهای رشد تلیسه در ایالات متحده آمریکا ارائه می گردد:
- سن در اولین تلقیح: 13 تا 15 ماهگی
- وزن بدن در زمان تلقیح: 363 تا 386 کیلوگرم
- سن در اولين زايش= 22 تا 24 ماهگي
- وزن بدن پس از زايش = 570 كيلوگرم
- قد در زمان زايش = 140 سانتي متر در جدوگاه
- امتياز وضعيت بدني (BCS ) در زمان زايش = 3 تا 3.5
- سرعت رشد از سن 3 تا 10 ماهگي = 750 تا 850 گرم در روز.
جالب است بدانید که BCS در زمان بلوغ مهمترین رابطه را با رشد بافت پستان دارد!
در آخر باید متذکر شد که هیچ چیز جای مدیریت و نظارت مستمر بر پرورش تلیسه را نمیگیرد.