تعادل الکترولیت و ذخیره‌سازی گلیکوژن در ماهیچه اسب

تعادل الکترولیت و ذخیره‌سازی گلیکوژن در ماهیچه اسب

بسیاری از پژوهش­‌ها نشان داده‌­اند که ذخیره­‌سازی گلیکوژن در ماهیچه، همیشه همراه با آب و الکترولیت‌­ها است. به‌عنوان نمونه، هر گرم گلیکوژن ذخیره‌شده در ماهیچه همیشه همراه با 3 تا 4 گرم آب و یک گرم پتاسیم است. تأمین هر گرم پتاسیم همراهِ گلیکوژن نیز نیازمند 1/5 گرم سدیم و مقادیری منیزیم و کلسیم است. بنابراین عدم وجود هم‌زمان آب و الکترولیت­‌ به میزان کافی در سلول ماهیچه‌­ای، عملاً امکان ذخیره­‌سازی گلیکوژن در ماهیچه را از بین می‌­برد.

رهیدراسیون و تعادل الکترولیتی

پس از پایان فعالیت ورزشی آب‌رسانی (رِهیدراسیون) و الکترولیت‌رسانی به بدن مقدم بر هر کار دیگری است.

بسیاری از اسب­داران بر پایه‌ی یک تصور نادرست و قدیمی، از دادن آب به اسب پس از فعالیت ورزشی (به دلایلی چون کولیک یا لنگش) خودداری می­‌کنند. امروزه این تصور کاملاً رَد و منسوخ شده است و اگر کولیک یا لنگشی رخ دهد، به دلیل عدم مدیریت درست برای سرد کردن بدن پس از ورزش است.

بعد از کاهش دمای بدن و رسیدن ضربان قلب و تنفسبه حالت نرمال، آب ولرم و تمیز در اختیار اسب قرار دهید.

اصطلاح آب طلایی و آب الکترولیتی

یکی دیگر از دلایل سرد کردن بدن، جلوگیری از ادامه‌­ی عرق کردن و ممانعت از دفع بی­‌دلیل آب و الکترولیت­‌های بیشتر است. بنابراین باید در کوتاه­ترین زمان ممکن پس از سرد شدن بدن، طبیعی شدن ضربان قلب و تنفس، آب فراوان و باکیفیت به اسب داد.

در اختیار قرار دادن آب در کوتاه­ترین زمان ممکن پس از پایان فعالیت ورزشی را به‌اصطلاح آب طلایی (Golden Water) می­‌نامند. این زمان، بهترین فرصت ممکن برای تأمین الکترولیت­‌های ازدست‌رفته­‌ی بدن نیز می­‌باشد که با افزودن این الکترولیت­‌ها به آب مصرفی می­‌توان هم‌زمان با آب‌رسانی به اسب، الکترولیت­‌های لازم را نیز تأمین کرد.

بنابراین، پیش از بازسازی ذخایر گلیکوژنی، باید حتماً آب و الکترولیت‌­ را تأمین کرد و در غیر این صورت بازسازی ذخایر گلیکوژنی یا انجام نمی­‌شود و یا با راندمان بسیار پایینی انجام می­‌شود. به آبی که به آن الکترولیت­‌ها اضافه شود، آب الکترولیتی (Electrolytic Water) می‌گویند. استفاده از آب الکترولیتی برای جبران کمبود آب و الکترولیت‌های بدن بسیار سودمندتر از آب معمولی است.

عدم دسترسی آب پس از تمرین

عدم دسترسی اسب به آب پس از پایان فعالیت ورزشی، دو مشکل دیگر را هم ایجاد خواهد کرد:

نخست، کمبود آب بدن موجب عدم تولید مخاط محافظتی در مجاری هوایی می‌شود و اسب را مستعد آسم می­‌کند. در حالت طبیعی این مخاط محافظتی، گردوغبار و میکروب‌­های ورودی به مجاری تنفسی را جذب کرده و به بیرون از بدن هدایت می­‌کند.

دوم، اسبی که دچار کمبود آب بدن یا دِهیدراسیون (Dehydration) است، خوراک علوفه‌­ای و کنسانتره­‌ی خشک را به دلیل کاهش بزاق به سختی بلع می‌کند. در این وضعیت ممکن است دچار انسداد مری (Choke) و یا انسداد روده (کولیک) به دلیل کمبود ترشح مخاط در دستگاه گوارش شود. بنابراین مشاهده­‌ی کولیک، انسداد مری و لنگش به دلیل کمبود آب و الکترولیت­‌های بدن پس از ورزش و عرق کردن زیاد است.

نکته‌­ی مهم دیگر این است که مصرف آبِ معمولی به‌تنهایی دارای اثر آب‌رسانی کمتری نسبت به آب دارای الکترولیت‌­ها است. اگر آب به صورت آبِ معمولی مصرف شود، فقط حدود 40 درصد آن جذب و مابقی از راه ادرار دفع می‌­شود و برای جبران آب ازدست‌رفته (طی عرق کردن در حین ورزش)، اسب باید در چند نوبت حجم زیادی آب بنوشید.

این در حالی است که با این کار فقط کمبود آب بدن جبران می­‌شود، نه الکترولیت­‌های ازدست‌رفته!

در چنین شرایطی، الکترولیت­‌های ازدست‌رفته فقط از راه مصرف خوراک، قابل جبران است و برای اسبی که در هر ساعت فعالیت بدنی ممکن است تا 15 لیتر عرق حاوی الکترولیت از دست بدهد، جبران این الکترولیت­‌ها نیازمند مصرف مقدار زیادی کنسانتره است که اسب را با خطر کولیک مواجه می­‌کند.

استفاده از آبِ الکترولیت­‌دار که حالتی هیپوتونیک (Hypotonic Water) دارد، هم سبب جذب بیش از 75 درصد آب می‌­شود و هم به‌سرعت الکترولیت‌­های ازدست‌رفته را جبران می­‌کند.

کمبود آب و الکترولیت‌های بدن

از دست دادن آب و الکترولیت­‌های بدن باعث چروک شدن (Cell Shrinkage) سلول­‌های بدن و به‌ویژه ماهیچه‌­ها می‌شود. در نتیجه کارکرد فیزیولوژیکی آن‌­ها را به‌شدت به مخاطره می‌­اندازد. کمبود آب، باعث غلیظ شدن خون و افزایش ضربان قلب برای هدایت این خونِ غلیظ در رگ­‌ها و به دنبال آن افزایش فشارخون می­‌شود. با غلیظ شدن خون، انعطاف‌­پذیری سلول­‌های قرمز خون کاهش می‌یابد در نتیجه امکان آسیب دیدن آن­‌ها در حین عبور از مویرگ‌­ها در بخشی از بافت­‌های ماهیچه­‌ای وجود دارد.

انسداد یا کاهش جریان خون به بخش­‌هایی از بافت ماهیچه­‌ای سبب کمبود اکسیژن در آن بخش (یا همان ایسکِمی موضعی) و دردهای عضلانی می­‌شود.­ یکی از دلایل مهم بروز درد عضلانی در اسب، پس از پایان فعالیت ورزشی، همین مورد است.

آبِ هیپوتونیک دارای اسمولاریته­‌ای کمتر از اسمولاریته­‌ی خون است. به همین دلیل، به‌سرعت همراه با الکترولیت­‌های موجود در خود، جذب خون و سلول‌­های بدن می‌­شود. بدین ترتیب خون را رقیق کرده و مشکلات گفته‌شده در بالا پیش نمی‌­آیند.

کلمات کلیدی:
نوشتهٔ پیشین
ریکاوری بعد از تمرینات اسب ورزشی
نوشتهٔ بعدی
ایمنی و اثربخشی لووسل (Saccharomyces cervisiae CNCM I-1077)
ریکاوری بعد از تمرینات اسب ورزشی
ایمنی و اثربخشی لووسل (Saccharomyces cervisiae CNCM I-1077)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید