پیشگیری از افت ناگهانی ترکیبات شیر (پروتئین و چربی شیر) در تابستان

چرا در تابستان چربی شیر افت می‌کند؟ چه راهکارهایی می‌توان اتخاد کرد تا این افت کمتر شود؟ اصلا راهی دارد؟

در این وبینار نکات خوبی در مورد افت چربی شیر در تابستان مطرح شد که به رئوس آن در زیر اشاره می‌گردد.

در این وبینار دکتر جِنکینز در مورد دلایل افت چربی شیر و پروتئین شیر در طول سال و بویژه تابستان صحبت کردند. رئوس مطالب و نکات مهم مطرح شده در این وبینار در زیر آورده شده است:

تاثیر فصل و ماه

1- روند تغییرات چربی و پروتئین در بین سال‌های 2000 تا 2012 قابل پیش بینی بوده است به این معنی که همواره در فصل پاییز و اوایل زمستان چربی و پروتئین در بالاترین مقدار خود قرار داشتند و با شروع فصل گرما مقدار آن‌ها کاهش داشته است. این روند در بین سال‌های مختلف ثابت و بدون تغییر بوده است.

2- مقدار تغییر در چربی و پروتئین بین ماه‌های مختلف سال چیزی حدود 0/2 تا 0/4 بوده است.

3- دلایل متعددی برای این روندها پیشنهاد شده است از جمله تنش حرارتی، تغییر در کیفیت خوراک و تغییرات هورمونی ایجاد شده با فتوپریود.

 4- در مورد تنش حرارتی بین نواحی مختلف با درجات متفاوت تنش حرارتی و رطوبت هوا ممکن است اتفاقات جداگانه و متفاوتی بیفتد. به طور خلاصه در برخی مناطق ممکن است به دلیل حساسیت متفاوت به تنش حرارتی، تولید شیر حتی بالا باشد در تابستان ولی ترکیبات شیر پایین باشد (یعنی همیشه تنش حرارتی ممکن است کل ماجرا را توضیح ندهد).

5- در مورد ترکیبات مواد مغذی علوفه، باید گفت پروتئین گیاهان در فصول مختلف حالت زیر را دنبال می‌کنند:

زمستان > بهار > تابستان. جالب اینکه به صورت عددی NDF مواد خوراکی در تابستان کمتر از بهار و زمستان است ولی نه معنی‌دار.  البته چربی و پروتئین شیر در تابستان کمتر از بهار و زمستان است. ولی با این وجود تغییر در مواد خوراکی هم تا آن حد که تصور می‌رود دلیل این افت ترکیبات شیر در تابستان نیست (از دیدگاه دکتر جِنکینز).

6- در مورد فتوپریود هم تمام مقالات بر این باورند که افزایش طول روز موجب افزایش تولید شیر در همه شرایط می‌شود ولی بر ترکیبات شیر تاثیر ندارد. پس این هم شاید نتواند تغییرات مشاهده شده در تابستان را آنگونه که هست توجیه نماید.

به نظر دکتر جنکینز خیلی نمی‌توان این شرایط را دستکاری کرد. فقط باید کاری کرد که از این بدتر نشود.

7- چربی شیر به راحتی در حد 3 درصد با تغییر جیره تغییر می‌کند. لاکتوز تغییر چندانی با دستکاری جیره نشان نمی‌دهد. پروتئین هم به اندازه 0/3 واحد به تغییرات جیره‌ای پاسخ می‌دهد.

8- سیس 9، ترانس 11 چربی شیر ا کم نمی‌کند. اما، ترانس 10، سیس 12 چربی شیر را پایین می‌آورد.

9- عوامل جیره‌ای که می‌توانند چربی شیر را تحت تاثیر قرار دهند:

مقدار و نوع چربی، مقدار و نوع نشاسته، مقدار و نوع الیاف، پالمیتات، یونوفرها و کربنات پتاسیم.

10- ایشان اعتقاد داشتند که توصیه‌های کنونی در مورد چربی بیش از حد ساده‌سازی شده‌اند. مثلا حداکثر 7 درصد چربی در جیره رقم بالایی است که 6 درصد می‌تواند مقدار بهتری باشد. یا نزدیک به 2% چربی عبوری در جیره مقدار زیادی است.

11- در مورد اینکه چه مقدار چربی مقدار زیادی است ایشان عقیده دارند که بیش ار 3 درصد مجموع اسید اولئیک، لینولئیک و لینولنیک در واقع حد خطرناک برای افت چربی شیر است. اما این وحی منزل نیست و به این معنی نیست که اگر مجموع اسیدهای چرب نامبرده زیر 3 درصد بود دیگر مشکل چربی شیر نداریم. هر چه تعداد باند دوگانه بیشتر شود اثر سمی روی باکتری بیشتر می‌شود.

12- یکی از مهمترین منابع تغییر در مقدار چربی جیره در واقع دانه ذرت و ذرت سیلو شده هستند تا مکمل چربی. پس حواسمان به  این مواد خوراکی باشد.

13- جیره‌های پر نشاسته موجب تغییر جمعیت میکروبی و بیوهیدروژناسیون ناقص و تجمع CLA مضر برای سنتز چربی شیر می‌شود و چربی شیر را کاهش می‌دهد. این اثر هم بخاطر خود نشاسته است و هم بخاطر اثر pH شکمبه.

14- توصیه جالب ایشان در مورد فیبر موثر در جیره این بود که باید کمتر از 54 درصد از مواد در ته الک پنسیلونیا باقی بماند و بیش از 49 درصد در الک میانی و الک اولی مهم نیست.

15- هرچه ذرات الیاف بلندتر و از قابلیت هضم کمتری برخوردار باشند شانس بیشتری برای باند شدن با چربی دارند و شانس باند شدن کمتری با دیواره باکتری دارند تا اثر سمی بر روی آن داشته باشند.

دکتر احسان محجوبی، 13 فروردین 95